Slotfeesten Schoolschrijver!

Het seizoen van De Schoolschrijver is voorbij; vorige week nam ik afscheid van obs De Finne in Warten en kbs De Oanrin in Twizel. Zo’n afscheid geeft altijd een dubbel gevoel, er is veel gebeurd, hard gewerkt, veel veranderd. Ik heb kinderen zien groeien en soms hun leerkrachten ook als ze met nieuwe ogen naar hun kinderen keken hoe ze op het traject reageerden.

In de groepen 3/4 werk ik totaal anders dan in de  hogere groepen. In 3 en 4 ontdekken we de taal, de bouwstenen ervan en dat je van losse woorden een verhaal of een gedicht kunt maken. Dat er mooie woorden zijn en spannende of grappige of griezelige. Net zoals er verschillende soorten boeken zijn. Voor sommige kinderen waren de boeken niet aan te slepen, zo gefascineerd waren ze door de nieuwe werelden die ze ontdekten!

In de groepen 5 tot en met 8 deden de leerlingen andere ontdekkingen. Hoe je een verhaal kunt beginnen, hoe je emoties in je verhaal kunt verwerken zonder ze te benoemen, hoe je spanning in een verhaal kunt brengen. Sommige lessen had ik vorig jaar al eens gegeven en paste ik aan, andere lessen waren nieuw. Die waren spannend voor mij! Zou het werken zoals ik had bedacht? Zou het niet te moeilijk zijn of zou ik het aan moeten passen?

Op beide scholen schreven de kinderen van groep 5/8 een estafetteverhaal, waarin ze alles wat ze leerden konden verwerken. Meestal beslisten de groepen zelf welk verhaal het beste was en waar ze mee verder wilden. Het uiteindelijke resultaat was te lezen in een boekje dat alle kinderen kregen.

In Warten sloten we af met een taalcarroussel; in ieder lokaal was een taalactiviteit. Ouders, pakes, beppes en buren waren uitgenodigd om een kijkje te komen nemen. De directeur kreeg het eerste exemplaar van het boekje waarin naast de estafetteverhalen andere werkstukken van de leerlingen waren afgedrukt. Wat waren de kinderen trots op het resultaat!

In Twizel kwam Dolf Verroen, dit jaar helaas geen schoolschrijver maar wel zeer betrokken, om te vertellen en voor te lezen. De kinderen luisterden ademloos! Op het schoolplein, bij het uitwuiven, kreeg Dolf het eerste exemplaar van het boekje waaraan de Twizeler kinderen hadden gewerkt, aangeboden. Tijdens het refrein van het afscheidslied kon ik het niet laten om even een dansje te doen met een van de kleuters. Ze reageerde heerlijk spontaan, zoals de kinderen meestal spontaan op mijn lessen reageren.

Nu is het stil, geen kinderen meer, geen spannende lessen, geen leuke contacten. Maar na de zomer begin ik alweer. Dan ga ik geregeld naar de bieb om nieuwe boeken te ontdekken, waarmee we nieuwe dingen kunnen doen. Ook dat is een heerlijke tijd omdat ik in alle rust alles kan voorbereiden. Wil je meer van De Schoolschrijver weten? Klik dan maar even op deze link, dan zul je meteen weten waarom ik altijd zo enthousiast ben!

Een nieuw leven voor Lilan

De laatste maanden schrijf ik weinig over Lilan en haar familie; dat betekent niet dat er niets gebeurt! Aanvankelijk verbleef het gezin in het AZC waar Lilan en Ezzat al woonden. In die weken was Rolan, de jongste, nog in zijn jongeren-AZC omdat hij daar naar school ging.

Voor de ouders was er, naast vreugde, veel onzekerheid. Wanneer zouden ze weer samen in een huis wonen? Waar zouden ze een huis toegewezen krijgen? Hoelang zouden ze nog in dit AZC moeten blijven? Naast de vreugde om het weerzien waren er vragen, want het was natuurlijk wennen aan de Nederlandse samenleving. Waar zijn winkels en hoe gaat dat? Hoe kom je van hier naar daar? De kou, de regen, de wind, het andere klimaat, de kleine behuizing in het AZC, alles, alles was onbekend op hun kinderen na. En zelfs hun kinderen waren veranderd, volwassen geworden.

Achteraf, maar dat weet je van te voren niet, heeft het niet lang geduurd. Ze kregen een huis, ze konden op zoek naar spullen, bijgestaan door vrijwilligers die wisten waar je alles kon krijgen. Met hulp van buiten schilderden ze het huis en richtten ze alles in. Toen dat klaar was, woonden ze eindelijk, na ruim twee jaar, weer met zijn vijven in een huis. Maar nu met drie wolwassen kinderen, want ook Rolan, de jongste, vierde eind maart zijn 18de verjaardag en werd officieel volwassen.

Lilan gaat inmiddels naar school; ze is vast van plan om zo snel mogelijk Nederlands te leren. Tot de zomervakantie zit ze in een voorlopige groep en in juni bekijken haar docenten met haar waar ze na de zomer het beste geplaatst kan worden, zodat ze haar inburgeringsdiploma’s kan halen.

‘Je gaat toch nog wel het tweede deel van het boek schrijven?’ mailt ze me. Ze vindt het belangrijk dat mensen weten hoe dat gaat, zo’n eerste jaar in een nieuw land, het land van haar vaders dromen, het land waar haar toekomst ligt. Ik schrijf haar dat ik het eerste deel dat in het Fries uitgekomen is, over haar vlucht, aan het vertalen ben. Deze zomer gaan we samen met het tweede deel aan het werk. Ze komt bij mij op de camping, waar mijn schrijfchalet wacht, of ik ga naar Brabant om daar te schrijven.

Je zou zeggen dat uitgevers in de rij staan om dit boek te mogen uitgeven, zo actueel en zo eerlijk. Zo is het niet. Mijn mails aan uitgevers worden niet eens beantwoord; netjes vind ik dat niet. Maar net als Lilan, zet ik door. Dit verhaal moet verteld en uitgegeven worden. Jongeren moeten weten wat hun leeftijdsgenoten meemaken, waarom ze hun land ontvluchten en hoe zwaar die keuzes zijn. Pas als alles geschreven staat en uitgegeven is, ben ik tevreden. Al zullen we contact houden,  want Lilan, haar familie en ik, we zijn te zeer verbonden!

De Schoolschrijver: Een bijzonder kind

We hebben het over personages, bedachte mensen of dieren. De kinderen noemen voorbeelden op uit Een pittig soepje van Femke Dekker, een fris boek over vier heksen. Elke heks ziet er anders uit en heeft haar eigen bijzonderheid. Ieder kind heeft zijn of haar eigen voorkeur en weet precies te vertellen waarom die heks de leukste is. Ze vinden het een mooi boek.

Nu mogen ze aan de slag met hun eigen personage dat een hoofdrol krijgt in het verhaal dat ze deze weken gaan schrijven. Ze mogen hun personage tekenen, een naam bedenken, hoe hij of zij er uit ziet en bijzonderheden, eigenschappen. De meeste kinderen gaan meteen aan de slag, maar één jongetje niet.

Ik ga bij hem zitten. Hij zegt: ‘Ik weet niks te bedenken.’

‘Soms, als je niks weet te bedenken, kun je om je heen kijken en stiekem een van de kinderen van je klas gebruiken. Je geeft hem of haar een andere naam of ander haar, en dan heb je al een begin.’

Hij kijkt triest voor zich uit, het valt niet mee.

‘Kijk maar om je heen.’

Hij staart voor zich uit.

‘Of kijk je nooit iemand aan?’

Hij schudt zijn hoofd.

‘Weet je wat? Je mag mij tekenen. Ik ben een oud meisje, maar een meisje. Kijk maar naar me en teken me dan.’

Hij kijkt me aan, niet lang, dan begint hij te tekenen. Een hoofd, een lijf, armen en benen, het hoofd krijgt lange blonde lokken. De fantasie begint het over te nemen. Hij tekent, kleurt en je ziet hem blij worden.

De juf, die het proces heeft gadegeslagen, fluistert me toe dat het jongetje vermoedelijk pdd nos heeft, een stoornis in het autistisch spectrum. Maar nu, terwijl hij ingespannen werkt, is hij gewoon een jongetje dat zijn personage neerzet, er eigenschappen bij bedenkt; misschien begint er zelfs wel een verhaal in zijn hoofd.

Had ik al gezegd dat het fantastisch is om Schoolschrijver te zijn?

Hereniging

Het berichtje van Lilan, dat mom and dad over twee dagen aan zouden komen op Schiphol, kwam toch nog onverwacht. Of ik er, please-please, bij wilde zijn. Natuurlijk wilde ik dat! En dus reed ik met mijn man op een doordeweekse avond naar Schiphol. Het was mistig en niet zo’n beetje.

Ik kom zelden op Schiphol en mijn man, die geen reiziger is, nooit. We waren veel te vroeg vertrokken, het ging sneller dan we verwachtten. Niet erg, want op Schiphol is altijd wat te doen. We zochten uit waar de vliegtuigen uit Istanbul aankwamen en wachtten aan de overkant van de hal bij een grand café op wat er zou gebeuren. We aten een hapje en dronken er wat bij en na een klein uurtje verscheen Lilan met Ezzat, haar oudste broer en een vriend. Nog later arriveerde Rolan, de jongste die nog geen 18 is en in een gezinsvervangend tehuis voor alleenstaande minderjarige asielzoekers woont, met zijn gevolg. Coach, mentor, de andere jongens van het huis en mensen van school, ze waren allemaal meegekomen om Rolan te steunen tijdens de spannende uren van het wachten. Ook een oom van Lilan, die nu in Aken woont, was meegekomen. Toen hij ontdekte dat mijn man redelijk goed Duits sprak, kwam hij aan ons tafeltje zitten. Al snel voelden we ons de meester en de juf tijdens het schoolreisje, waar alle jassen en tassen werden gedropt.

De broers en hun zus werden steeds nerveuzer. Ze maakten foto’s, lachten, kletsten en giebelden. Lilan was live op facebook en zo konden onze kinderen ook meegenieten. Ik kon het niet laten om er tussen te gaan staan, te praten met de coach van Rolan en met ophalers van anderen. Het was gewoon spannend! Weer op het bord van de aankomsten kijken: geland. Dat zei niks, het vliegtuig moest nog taxiën, de mensen eruit, bagage op de band, van de band. Dan: de deur, komen ze van links of van rechts? Eerst gokte iedereen op rechts, maar toen de meeste mensen van links kwamen, verhuisden we. En ja! Daar waren ze! Ik herkende Zoher, Lilans vader, aan zijn grijzende haardos en Rania, de moeder, van alle foto’s.

De kinderen stortten zich op hun ouders, knuffelden, zoenden, hielden elkaar vast en fluisterden elkaar dingen in de oren. Er werd menig traantje gelaten, ook door mensen die de familie (nog) niet persoonlijk kenden. De ouders van Lilan keken om zich heen, verbaasd over de menigte die hun kinderen op de been hadden gebracht. Allemaal nieuwe en oude vrienden en familie. Ze schudden handen en zoenden. ‘This is Hanneke, mom,’ stelde Lilan voor. ‘Sister!’ gilde Rania en we omhelsden elkaar alsof we elkaar een week geleden nog zagen en niet pas voor het eerst. Rania noemt me Sister, bijna vanaf het begin dat we elkaar via facebook ontmoetten. Ze heeft me veel geholpen toen ik het boek schreef. Ook Zoher, Lilans vader, kreeg knuffels. Hij kon het niet laten om steeds weer zijn kinderen aan te raken omdat ze er echt allemaal waren.

Het afscheid was er een van vrienden, ook van de mensen van de school en opvang van Rolan. Buiten was het nog mistiger dan de heenreis, we waren pas tegen halfeen thuis, verwarmd door nieuwe vriendschappen. Mijn boek in wording is nu afgelopen, ik hoef het ‘alleen maar’ op te schrijven.

Presentatie Wês net bang, (mar wol foarsichtich)

Dinsdag 10 januari was het zo ver, de ochtend van de presentatie van Wês net bang. De dag ervoor hadden we Lilan van de trein gehaald. Op het station stond een fotograaf van de Leeuwarder Courant om de ontmoeting op de kiek te zetten voor het artikel dat de volgende dag in de krant zou verschijnen. Eenmaal thuis arriveerde al snel de journaliste die Lilan en mij interviewde; daarna had Lilan alle tijd om met Luca te spelen. Thuis had ze ook een hondje, Pretty, maar die kon jammer genoeg niet mee. Gelukkig bracht Luca ook de nodige afleiding.

Artikel LC

De dinsdag begon met het lezen van de LC en daarna gingen we op weg naar Heerenveen, waar 150 leerlingen van de onderbouw van het voortgezet onderwijs op ons wachtten. Plus mensen van de Afûk (uitgever) Stichting Lezen, Bibliotheek Fryslân, schoolbegeleidingsdienst Cedin, die de prachtige lessenserie heeft verzorgd, en Omrop Fryslân. Ook was er nog een journalist van het Friesch Dagblad aanwezig.

Marrit van Cedin presenteerde de ochtend. Na een gedicht over Soldaten, kwam een filmpje over Syrische vluchtelingen, verteld door twee jongens die hun land waren ontvlucht. De beelden van volle bootjes en stoeten mensen langs de rails kwamen bij Lilan hard binnen. Toch was ze zo moedig om daarna met me het podium op te gaan om het eerste boek in ontvangst te nemen. Het was een bijzonder moment.

Op Omrop Fryslân was een stukje te zien over de presentatie. Fryslân Hjoed .

De rest van het programma ging over de serie die Omrop Fryslân maakte voor de Friese schooltv; de link tussen serie Bosk en boek is Vlucht. Na afloop kreeg de pers de kans om Lilan en mij te interviewen over hoe het contact tot stand kwam, wat we voor elkaar betekenen en over het boek.

Aan de reacties van de leerlingen en de mensen om ons heen konden we merken dat het een indrukwekkend verhaal was, ook al omdat het zich die ochtend verder ontwikkelde. Voor we naar Heerenveen gingen, kreeg Lilan bericht dat haar ouders echt naar Nederland zouden komen en tijdens de lunch hoorden we dat ze hier binnen een paar weken al zijn!

De volgende dag besteedde het Friesch Dagblad er, in het hart van de krant, ook nog eens veel aandacht aan! Artikel FD

Het was een onvergetelijke dag voor ons allemaal en er zal zeker  een vervolg op komen. Van verschillende kanten kwamen verzoeken om het vooral te vertalen naar het Nederlands en Lilan wil graag dat ik dan ook schrijf over haar eerste jaar in Nederland. Want vluchten is afschuwelijk, je thuis voelen in Nederland als je zoveel hebt meegemaakt, valt zeker ook niet mee! Ik houd jullie op de hoogte.