Dolf Verroen 90 jaar!

Vandaag wordt Dolf Verroen 90. Gefeliciteerd lieve Dolf! Ik hoop dat je er nog lang bent en liefst in deze conditie! Het is niet iedere schrijver gegeven om tot op deze leeftijd zeer regelmatig boeken te produceren. Maar Dolf doet het, ieder jaar minimaal een boek.

Ergens in de vorige eeuw, klinkt lang hè?, leerde ik Dolf kennen. Bij het FLMD in Leeuwarden zou hij een cursus kinderverhalen schrijven geven. Ik had er al meer cursussen gevolgd, tot Bouke Oldenhof, de cursusleider, zei dat ik nou maar eens echt een boek moest schrijven, maar de combinatie kinderverhalen en Dolf Verroen was onweerstaanbaar. Dus gaf ik me op en ik was de enige niet. We hadden een gezellig groepje en we schreven ons de vingers blauw. Tussen het schrijven door vertelde Dolf over zijn schrijversleven. Dat kon hij als geen ander en dat kan hij nog.

Na de cursus hielden we contact. We deelden soms uitgevers, en lief en leed, ik las wat Dolf schreef en Dolf mijn producten. Dolf was kritisch en eerlijk; van ‘Wês net bang, mar wol foarsichtich’ zei hij dat dit op alle scholen voor voortgezet moest worden gelezen. ‘Je moet het vertalen, Hanneke, dit moeten alle kinderen in heel Nederland lezen.’ Helaas dachten uitgevers er anders over en dat was jammer, maar de gedachte dat Dolf het goed vond, en met hem meer, troostte mij. Als hij een boek minder geslaagd vond, zei hij het ook: ‘Dit is slecht, Hanneke, dit is gewoon een slecht boek!’ Slik. Tien minuten later: ‘Het is echt een slecht boek.’ ‘Ja Dolf, dat had ik de eerste keer al begrepen.’

We schreven samen Time-out, een jeugdroman. Wat was het spannend om te doen! Na de eerste mails die ik van hem terugkreeg, vroeg ik me af waar Dolf in vredesnaam naartoe wilde. Wij sprongen samen in het diepe en zwommen af en toe ieder een kant op. Hoe verder we kwamen, hoe spannender het werd, want we wilden niet voor elkaar onderdoen! Tijdens de redactierondes was ik zeer onder de indruk van Dolfs werklust en energie. Had ik er maar een fractie van, dacht ik als ik uitgeteld naar huis reed.

Dolf is mijn leermeester, hij heeft me aangemoedigd de schrijver te worden die ik nu ben. Hij is altijd bereid een collega verder te helpen, voelt zich nooit verheven. De keer dat hij me ontzettend heeft geholpen, ik vermoed dat hij het zelf niet eens weet, is toen ik ruim negen jaar geleden viel. Binnen een paar weken was mijn innerlijk woordenboek verscheurd en mijn creativiteit weg. Een diepe depressie volgde, ik kon niet meer schrijven en mijn ideeënbron was in één keer weg. Het bleek een whiplash te zijn. In 2010, ruim een half jaar later, kwam Dolfs Prinsessenboek uit, met sprookjes over prinsessen. Ik las het en genoot, maar ontdekte dat ik een sprookje miste: De prinses in de put. Ik begon te schrijven, over een luie maar nieuwsgierige prinses die wilde weten hoe diep de put was en er zelf in viel. Dat deel was zomaar klaar. Maar toen! Hoe kreeg ik haar er weer uit? Het heeft bijna een halfjaar geduurd voordat ik het wist en toen kon ik haar er weer uit schrijven. Ik kon het weer! Ik durfde weer! En het klopte, volgens de psychiater die me gedurende die moeilijke tijd begeleidde. Dank voor je prinsessen, Dolf!

Lieve Dolf, ik hoop dat je nog veel boeken mag schrijven en dat je nog lang mag genieten in jullie heerlijke huis in Sint Nyk, het dorp waar ik opgroeide. Dat je vele lunches mag maken, samen met Gerard natuurlijk, waar je vele vrienden graag aanschuiven. Op naar de 100! Liefs, knuffels en een dikke tút!

Foto’s: Haye Bijlsma van Tresoar.

Afscheid (voorlopig) van De Schoolschrijver

Al weken hikte ik er tegenaan: het afscheid van ‘mijn’ schooltje in Twizel. De school waar ik me het eerste jaar zo op mijn gemak had gevoeld en waar het tweede jaar zo anders was. Ik sprankelde niet, zei de directeur na de derde les. Hoe kwam dat toch? Ik had geen idee, maar merkte het zelf ook. Misschien omdat ik de kinderen dit jaar wilde laten schrijven over feiten? Teveel feiten, te weinig fantasie? Ik ging terug naar de fantasie en de vreugde bij de kinderen was er weer. Met groep 7 en 8 bezochten we Tresoar en deze feiten spraken de kinderen bijzonder aan. Ik was alleen maar moe en niet lekker. Gelukkig zou ik op vakantie gaan naar La Palma en dan kwam ik opgeladen terug, vertelde ik het team.

De vakantie verliep anders dan mijn voorpret beloofde: we werden verwelkomd door storm en stortbuien en na een paar dagen werd ik ziek. Ik belandde in het ziekenhuis om pas 8 dagen later toestemming te krijgen naar hus te gaan. Al snel, toen ik daar lag, had ik door dat ik niet meer les in Twijzel zou kunnen geven. Te ziek, te zwak. Het enige moment dat de tranen hoog zaten, was toen ik De Schoolschrijver mailde dat ik een dubbele longontsteking had en niet meer terug zou kunnen keren naar school.

Eenmaal thuis bleek die longontsteking hardnekkiger te zijn dan gedacht; volgens de artsen op La Palma, prima ziekenhuis trouwens, lag er iets dat er al langer zat aan ten grondslag. In Leeuwarden deelden ze na uitgebreid onderzoek die mening. Vorige week zei de longarts dat ze me doorverwees naar het ziekenhuis in Nieuwegein, waar ze gespecialiseerd zijn in longen. Ik wacht af, mijn gedachten jojoden van Nieuwegein naar Twizel.

Deze week was het zover. Op woensdagochtend, mijn schoolschrijfochtend, bracht mijn man, gebombardeerd tot mantelzorger en chauffeur, me naar Twizel. Natuurlijk had ik een traktatie mee. Het liefst had ik nog iets leuks met de kinderen gedaan, maar ik durfde het niet. Ervaring heeft me inmiddels geleerd dat ik van het ene moment op het andere compleet instort. Dus moest ik energie spreiden. Moeilijk hoor, als je daar anders zo enthousiast voor de klas staat!

Groep 3/4 viel stil toen ik binnenkwam. ‘Hanneke!’ hoorde ik fluisteren. Juf zette de stoel voor de groep en ik begon te vertellen wat ik had beleefd. Natuurlijk maakte ik het wat spannender, maar niet te. Zelf hadden de kinderen ook wat meegemaakt, ze waren op schoolreisje geweest naar de Wildlands bij Emmen. Daar mochten ze later een verhaal over schrijven in tweetallen. Maarrrr, had juf gezegd, niet op de gewone manier, maar op de Hannekemanier. En alle kinderen begrepen precies wat juf bedoelde. Ze schreven over een reisje waar het allemaal net wat anders en spannender toeging. Tevreden verliet ik het lokaal, mijn tijd hier was niet voor niets geweest. De kinderen, de chips nog knisperend in hun mond, wuifden me na.

Groep 5/6 was enthousiast: ‘Hanneke!’ Ze haalden me binnen alsof ik Sinterklaas was en wilden precies weten wat er nou was gebeurd, daar op dat Spaanse eiland. De sirene van de ziekenauto loeide toen we over de bergen scheurden en schoonzus voorin genoot. ‘Ooooh,’ riepen de kinderen, ‘zat ze te genieten?’ Juf dacht dat het ziekenhuis wel anders zou zijn dan in Nederland, vast smeriger en slechter! ‘Nee juf, het was fantastisch! De verpleegsters en broeders zagen eruit alsof ze regelrecht uit de wasstraat kwamen!’ De kinderen vroegen zich af of er dan misschien een boek in zat. Jazeker, het verhaal zit al in mijn hoofd. Het moet alleen nog opgeschreven worden. Maar of dat ‘m wordt… De klas nam zingend afscheid van me: Hanneke bedankt, Hanneke bedankt! Ik voelde mij een oude voetbaltrainer die het veld verliet.

Groep 7 en 8 waren bezig met van alles en nog wat, werden uit diverse ruimtes gehaald. Wat waren ze gegroeid! Het liep tegen de pauze, het zou allemaal wat korter moeten, en ik vertelde. Ook dat ik het moeilijk vond om hen zo ‘in de steek te laten’ en dat ik blij was dat de laatste les, het bezoek aan Tresoar, zo’n ‘útsetter’ was geweest. ‘Onvergetelijk,’ zei juf. De kinderen namen afscheid door me om de beurt een hand te geven en me te bedanken. Sommigen stoer, anderen verlegen, allemaal lief.

Nog even tijdens de pauze napraten met het team, onder het genot van een flink stuk slagroomtaart, en daarna op naar de kleuters. Jammer genoeg heb ik daar niet vaak kunnen zijn, maar ze hadden, net als de kinderen van groep 3 en 4, wel vast een ‘priuwke’ van het Aksjeboek dat eind september uitkomt, gehad. Ze kijken ernaar uit!

Ik keek terug en was blij dat we zo afscheid hebben genomen. Helemaal toen ik twee dagen later nog brieven en tekeningen van groep 5 en 6 met de post kreeg. Hartverwarmend! Twizel houdt een speciaal plekje in mijn gedachten. De vrolijke trolley gaat voorlopig naar de zolder; eerst moet ik beter worden.

Aantekeningen van mijn vader op 10 mei 1940

Op Hemelvaartsdag 3 mei 1940 verhuisde mijn vader van Gaasterland, Friesland, naar Roermond. Hij werd onderwijzer en woonde in een kosthuis boven een winkel. Na een week was het Pinkstervakantie en zou hij met de trein naar Friesland reizen. Een andere kostganger, vertegenwoordiger, waarschuwde hem dat het niet veilig was. Duitsland had een groot leger vlakbij de Nederlandse grens liggen en de vertegenwoordiger dacht dat het wel eens op een oorlog kon uitdraaien.

Mijn vader vervolgde:

Mijn vader overleed op 10 mei 2000.

Ik mis hem.

Nei La Palma, in bêste reis (slot)

Op de eerste nacht na, die eindeloos lang duurde, bleef ik steeds rustig, wat er ook gebeurde. Dat veranderde zondags, toen ik ontdekte dat ik bijna door mijn medicijnen heen was. Ik had nog twee capsules voor ADHD en de schrik sloeg me om het hart. Die medicijnen kenden ze niet in het ziekenhuis, dat wist ik.

Ik belde naar huis, de man belde met SOS, ik wist immers precies waar ze thuis lagen! De boodschap was dat het niet mogelijk was mijn medicijnen naar La Palma te halen. Dat moest ik even verwerken. Met ADHD kun je niet of onvoldoende alle prikkels die binnenkomen filteren. Alles wat je hoort, ziet, ruikt, voelt komt keihard binnen, vele malen harder dan bij mensen zonder ADHD.

Het betekende dat ik alles wat in onze kamer gebeurde, wat ik hoorde, – de buurman die vijf keer terugkwam om afscheid te nemen, de dokters en zusters die met de buurvrouw bezig waren – , maar ook wat er zich op de gangen en soms zelfs in andere kamers afspeelde, bij me binnenkwam. Ik verstond geen Spaans, het was voor mij muziek, niet zacht en kabbelend, maar schetterend en bruisend. Ik vond het verbazingwekkend dat de tongen van de sprekers niet in de knoop raakten! Dan alle karretjes die over de gang reden, de bezoekers die vaak eindeloze gesprekken, alsof ze op zaterdagavond op het dorpsplein stonden te kletsen, voerden, de mobieltjes die de bezoekers meteen aanzetten en die rinkelden en bliepten. Dan was er nog een man, vermoedelijk aan het eind van de gang, die af en toe momenten had, bij voorkeur tussen tien en twaalf uur ’s avonds, om te gaan roepen. Hij riep namen, hij riep: ‘Dottore, dottore’, en wat hij allemaal maar aan leed kon verzinnen. Zijn luide weeklagende stem ging op zeker moment over op een ruzietoon, dan kwamen er anderen bij en werd het echt ruzie. Ik kon er niet aan ontkomen, zelfs niet als ik dopjes in mijn oren had. Alles, alles kwam binnen. Tot overmaat van ramp vroeg de echtgenoot van de buurvrouw aan de reisorganisatieman of hij wilde zorgen dat buurvrouw tv kon kijken. Ook nog herrie van de andere kant! (Gelukkig lukte het hem niet.)

Ik vertelde de hoofdverpleegkundige waar ik mee zat en ze zou haar best doen. Ik probeerde niet te piekeren en begon maar eens op te schrijven wat ik allemaal had meegemaakt. Dat leidde af. Al schrijvend bedacht ik wat een bijzondere vakantie ik eigenlijk had! Zeker nu ik geen zuurstof meer kreeg, zelf mocht douchen en naar het toilet mocht zonder toestemming, soms een eindje wandelde op de gang om te ontdekken waar alle geluiden vandaan kwamen, het was op zijn minst ongewoon.  Ik kende inmiddels de mensen van de verzorging en verpleging steeds beter, en zij kenden mij: Hannikki.

Op een ochtend, ik was al gewekt en wachtte op het ontbijt, hoorde ik vanaf de gang galmen: ‘Hola Hannikki, café con lette?’
‘Si,’ brulde ik terug, ’por favore!’
‘Good for you, Hannikki!’ was het antwoord. Ik zag dit in Nederland niet meteen gebeuren!
Een sms-vriend schreef: ‘Je kon het daar wel naar je zin hebben!’
‘Als ik niet zo ziek was, en als mijn dochter over drie weken niet zou bevallen, dan zeker!’

Diezelfde ochtend kwam de zaalarts. Hij had overleg gehad met de longarts. Eigenlijk zouden ze nog graag wat onderzoekjes doen omdat ze wilden weten wat het nou eigenlijk was, wat hierachter zat. Aangezien dat ook in Nederland kon, mocht ik ’s middags naar het appartement zodat ik terug naar huis kon. Ik was Fit to Fly!

Even na tweeën haalde schoonzus me op en mocht ik, voorzien van een (Spaanstalige) brief aan de huisarts en een recept voor pufjes en pillen, het ziekenhuis verlaten.

Lief, lief ziekenhuis van La Palma, ik zal jou en al je lieve medewerkers nooit meer vergeten. Jullie waren geweldig.

’s Avonds aten we aan het strand bij een prachtige zonsondergang, met een gitarist, op een gezellig terrasje buiten.

Vrijdag konden we terugvliegen met Transavia waar de stewardessen goed voor me zorgden, waar een mevrouw van plaats ruilde zodat ik meer ruimte had; SOS internationaal had overal voor een rolstoel gezorgd met een vriendelijke jongeman erachter en vrijdagavond waren we weer thuis. Dank schoonzus Betty dat je een week langer voor me op La Palma bleef, dat je boodschappen voor me deed, samen met mijn man alles regelde met SOS, Transavia en de mevrouw van het appartement en wat niet meer! Dank lieve sms-vriend(innen) en kinderen, jullie berichtjes waren zo’n goed medicijn!

Thuis waren ze blij dat we, een week later dan gepland, terug waren. Luca was zelfs zo blij dat hij me geen seconde alleen liet!

Nei La Palma, in bêste reis! (6)

Ik versta en spreek geen Spaans en dat was soms lastig. Gelukkig spraken de mensen in het ziekenhuis meestal wat Engels, soms ook heel goed, dus vaak kwamen we er wel uit. De buurvrouw, opgegroeid in Oost-Duitsland, kwam niet verder dan Duits en ondanks dat er veel Duitsers op La Palma wonen, verstaan en spreken de bewoners van La Palma geen woord Duits. Dat gaf soms problemen.

De buurvrouw, Ruth, lag dag en nacht op haar rug. Ze was aangesloten op van alles, ze hoestte veel, het kwam van diep en klonk pijnlijk, en aan ‘kakka’ deed ze niet. Zelfs niet nadat ze na zes dagen ziekenhuis een klysma kreeg. De knappe internist kwam iedere dag en aangezien haar man uren bij haar bed zat, liep de communicatie via hem. ’s Morgens was hij even na negenen al paraat en ook tijdens de wasbeurt, het eten, wie of wat er ook kwam, hij bleef zitten en sprak haar moed in. Ik zou er gek van worden en dacht stiekem dat hij vast uit het onderwijs kwam: ‘Zet door, lief, je kunt het!’ (Hij kwam inderdaad uit het onderwijs!) Volgens mij had de buurvrouw behoefte aan rust, want ze had veel pijn.

Soms als hij ’s ochtends kwam, hoorde ik zakjes ritselen en gingen ze samen iets lekkers eten. Dat ging een paar dagen goed tot ze werden ‘betrapt’ door een verpleegkundige. Die viel bijna van haar stoel en zei dat het niet goed voor haar health was. Dat begreep het echtpaar niet. De zuster keek even om het gordijn, naar mijn schoonzus die op bezoek was en mij en wij riepen in koor: ‘Gesundheid!’ Het bleek dat ze chips aten. Een uur later kwam de mooie internist en die gaf ze nog eens flink de wind van voren. Ze moest gezond eten en niet vette spullen vol zout!

Na vier dagen liepen er twee nieuwe, jonge verplegers de kamer in. Wat een prachtig duo! De een vrij klein met pikzwart haar en sprekende, donkere ogen, de ander met een keurig verzorgd hipsterbaardje. Dat was een voetbalgek die me uitlachte toen ik zei dat ik uit Holanda kwam. ‘Jullie doen niet eens mee!’ Hij bedoelde het WK natuurlijk en ik wenste hem veel succes.

Dit tweetal was ongetwijfeld in opleiding en ze wilden leren, leren! Al snel hadden ze door dat ik zowel Engels als Duits sprak. ’s Avonds vroeg de donkerharige mij of ik wilde tolken. Mijn buurvrouw wilde hem iets vertellen, maar hij snapte het niet.

Ze legde mij uit dat haar matras scheef lag, ze helde naar rechts over. Ik vertelde hem wat er aan de hand was en met de afstandsbediening van het bed probeerde hij het weer in orde te krijgen. Dat lukte niet en ten slotte haalde hij er een oudere collega bij. Zij, met glimwangetjes, guitige ogen en krulhaar langs haar gezicht, gaf twee ferme rukken aan de linkerkant van het bed en zie daar, buurvrouw lag weer recht. Stomverbaasd keek de jonge verpleger en ik grinnikte: ‘That’s womanpower!’ ‘Yes!’ reageerde zijn vrouwelijke collega. Hij liep aarzelend naar de deur, draaide zich nog eens om en ik herhaalde: ‘Womanpower!’ Het duurde even, toen knikte hij, haalde zijn schouders op en zei lachend: ‘You’re right, that’s womanpower.’

Bij mij kwam de longarts en even had ik het gevoel dat ik meedeed aan de ziekenhuisserie House. Hij vuurde de ene vraag na de andere op me af: of er longziektes voorkwamen in de familie, of ik nog werkte, of ik met gevaarlijke stoffen werkte? Mijn antwoord was dat ik zelf de meest gevaarlijke stof was waar ik mee werkte. Of er lupus in de familie voorkwam? (Nee, maar wel vaak genoemd bij House!) De longarts stelde nog een serie onderzoeken voor die volgens mij ook prima in Nederland gedaan konden worden. Hij wilde nogmaals foto’s laten maken, zei hij. Zondag of zo…

Zondagavond, tegen acht uur ’s avonds, kwam een bloedmooie verzorgster me ophalen met de rolstoel. Ze deed me een vest aan, het was fris, en reed me naar radiologie. Daar waren twee mensen in hun huis-, tuin- en keukenkloffie bezig met het maken van foto’s die kennelijk voor maandag klaar moesten zijn. De volgende dag zou er ook weer bloed bij me geprikt worden, zodat de zaal- en de longarts konden overleggen hoe het verder met me moest. Was ik Fit to Fly? Zouden mijn benen me weer kunnen houden?