Bevrijdingstijd (1)

Het is 5 jaar geleden dat ik de laatste hand legde aan ‘Sis my wa’t ik bin’, het Frysktalige verhaal over het Joodse smokkelkind Louis Godschalk dat als peuter naar Friesland werd gebracht. Hij kwam bij een moederloos gezin waar hij na de oorlog kon/moest blijven. Een door de overheid ingestelde commissie, de OPK – oorlogspleegkinderen – besloot dat dat het beste voor hem was, ook al hadden verschillende familieleden zich gemeld dat ze hem een Joodse opvoeding wilden geven. Pas toen hij 13 jaar was kreeg hij te horen hoe het zat. Hij ontdekte dat iedereen in het dorp dat wist, ook zijn vriendjes, maar dat ze hem dat niet mochten vertellen van de pleegvader. Hij groeit eenzaam op en liefdeloos, ook al was zijn pleegmoeder zorgzaam, maar ze mocht van de vader niet laten merken hoeveel ze van Loekie hield. Het Friestalige blad voor de bovenbouw van de basisscholen Tsjil (Tsjil betekent ‘wiel’ in het Fries) besteedt aandacht aan 80 jaar bevrijding en aan mijn boek. Zie ook www.cedinonderwijs.nl/tsjil

Een paar maanden geleden kreeg ik een mailtje van een lezeres die het Friese boek had gelezen. Ze vroeg me of ik het had vertaald naar het Nederlands omdat ze het boek zo mooi vond dat ze het haar kleindochter Nova wilde laten lezen. Ik schreef terug dat ik een Nederlandse versie van datzelfde verhaal had geschreven, of beter gezegd had hérschreven: ‘Wat het hele dorp wist’. Het kind uit het Friestalige boek keert terug in de Nederlandse versie, maar dan als grootvader met zijn dochter en kleinzoon. De kleinzoon wil graag weten wat het verhaal van zijn, altijd zwijgende, grootvader is en probeert hem dat te ontfutselen. Helaas was deze Nova nog te jong voor de Nederlandstalige versie.

Vandaag kreeg ik weer een mail van deze mevrouw. Ze had het Nederlandstalige boek ook gelezen en vond het prachtig. Dan, vertaald: Vandaag feest in Zwolle. 14 april 1945 werd Zwolle bevrijd door de Canadezen. 80 jaar vrijheid. De jaarlijkse kranslegging wordt altijd verzorgd door twee scholen. Op een van die scholen zit kleindochter Nova. Ze had zelf bedacht om het verhaal van Louis Godschalk te vertellen. Met een beetje hulp van oma had ze het opgeschreven. Juf vond het verhaal heel indrukwekkend en daarom goed. Vanmorgen mocht Nova het voorlezen. In het bijzijn van de burgemeester, de zoon van een van de Canadese bevrijders van Zwolle, een groep veteranen en schoolkinderen was het een plechtige bijeenkomst. Zo luisterden we ook naar The Last Post, het Wilhelmus en waren we twee minuten stil. Het was alles bij elkaar een ochtend om nooit te vergeten, aldus de (trotse) oma.

Beide boeken zijn nog te koop: ‘Sis my wa’t ik bin’ kost €7,90 + verzendkosten als je het via mij bestelt. ‘Wat het hele dorp wist’ is in elke boekhandel verkrijgbaar voor €14,90.